ایجاد گلر‌ نگ های نوترکیب ژنتیکی حاصل از تلاقی بین گونه ای و گزینش درون گونه ای به منظورکشت جایگزین در شرایط کم آبی، خاکهای شور و مناسب کشت پاییزه در مناطق کم آب
محور پژوهش
کشاورزی، فناوری زیستی و صنایع غذایی
پژوهشکده/دانشکده
کشاورزی
حوزه پژوهش
به‌نژادی و اصلاح نباتات
عنوان
ایجاد گلرنگ های نوترکیب ژنتیکی حاصل از تلاقی بین گونه ای و گزینش درون گونه ای به منظورکشت جایگزین در شرایط کم آبی، خاکهای شور و مناسب کشت پاییزه در مناطق کم آب
هدف از اجرای پژوهش، کاربردها، مزیت‌ها و ضرورت انجام پروژه
: گلرنگ زراعی (Carthamus tinctorius L.) از جمله گیاهان دانه روغنی یک‌ساله است که به‌دلیل سازگاری زیاد به شرایط آب و هوایی مختلف کشور و استان اصفهان و طول دوره رشد کوتاه از پتانسیل بالایی برای توسعه کشت به ویژه در مناطق کم آب برخوردار است. گزارش و شرح زیرساخت‌ها، فعالیت‌ها، و دستاوردها نتایج مطالعات یک دهه گذشته گروه بهنژادی (اصلاح نباتات)، نشان می دهد که اگر چه گلرنگ در ایران از پراکنش بالایی برخوردار است لیکن مراکز تنوع و پراکنش متعددی در دنیا (نظیر هند، چین، آفریقا و اروپا) برای آن گزارش شده است. شرایط آب و هوایی بسیاری از این مناطق از ایران سردتر و یا خشک‌تر می‌باشد. همچنین مطالعات قبلی نشان داده است در ژرم‌پلاسم داخلی کشور برای برخی صفات مانند مقاومت به بوته میری، سرما، پاکوتاهی، زودرسی و تحمل به خشکی و شوری تنوع ژنتیکی کافی وجود ندارد. لذا با توجه به عدم وجود برنامه‌های به‌نژادی کافی در این گیاه لازم است که کلکسیون‌های ژرم‌پلاسم سایر نقاط دنیا نیز مورد بررسی قرار گیرد. از طرفی از پتانسیل گونه های وحشی در جهت انتقال ژنهای تحمل به گونه زراعی استفاده نشده است. طی سال های گذشته ژرم پلاسم متنوعی بالغ بر 300 نمونه و لاین اصلاحی از ایران و نقاط مختلف دنیا (بانک‌های ژن گیاهی آلمان (IPK) و آمریکا (USDA)) به همراه لاین های نوترکیب ژنتیکی حاصل از تلاقی گونه های C. palestinus و نیز C. oxyacanthus با گلرنگ اهلی تهیه شده است. در این طرح که مقدمات آن از چند سال قبل شروع شده است، برای صفات مشکل ساز در استان بویژه بوته میری، تحمل به سرما (برای توسعه کشت پاییزه) و تحمل به خشکی و شوری در کنار افزایش عملکرد دانه و روغن غربالگری و انتخاب انجام خواهد شد. دستاورد مورد انتظار: ایجاد ارقام متحمل در این گونه می تواند جایگزینی برای گونه هایی مثل برنج در استان و یا گونه های با مصرف آب بالا خواهد بود.