آسیب‌شناسی مطالعات آمایش سرزمین
محور پژوهش
محیط زیست
پژوهشکده/دانشکده
منابع طبیعی
حوزه پژوهش
آمایش سرزمین
عنوان
آسیب‌شناسی مطالعات آمایش سرزمین
هدف از اجرای پژوهش، کاربردها، مزیت‌ها و ضرورت انجام پروژه
: بیش از نیم قرن از توجه به موضوع آمایش سرزمین در کشور می‌گذرد و اقدامات زیادی در خصوص مطالعات آمایش سرزمین در کشور انجام شده است. اقدامات انجام شده در کشور در زمینه آمایش سرزمین را می‌توان به دو دوره قبل از انقلاب با نگاه عمرانی و بعد از انقلاب با نگاه توسعه‌ای (توسعه پایدار) تقسیم‌بندی کرد. مهمترین مطالعات آمایشی قبل از انقلاب، توسط مهندسین مشاور ستیران انجام شد و راهبردها و برنامه‌های خوبی را برای برنامه هفتم عمرانی کشور ارایه کردند. بعد از انقلاب نیز مهمترین اقدام، مطالعات آمایشی انجام شده در کشور و در سطح مناطق (استان‌ها) برای 31 استان که حدودا از سال 1390 شروع و برای برخی از استان‌ها تا سال 1398 نیز ادامه داشت، اشاره کرد. قرار بود ابتدا نتایج مطالعات مبنای برنامه پنجم توسعه استانی باشد ولی بعدا مقرر گردید مبنابی برنامه ششم توسعه قرار گیرد. اما بنظر می‌رسد اسناد مذكور از نظر محتوایی دارای كاستی‌های بسیاری بوده و چه بسا ادامه دهنده برنامه‌های گذشته بوده (با پیشوند یا پسوند آمایش سرزمین)، لذا به نظر نمی رسد قابلیت اثربخشی مناسبی در فرایند برنامه‌ریزی و توسعه استان‌های كشور برای نیل به توسعه متوازن و هماهنگ داشته باشند. از ویژگی‌های مطالعات اخیر ارایه یک شرح خدمات برای مطالعات بود که مناطق مختلف کشور بر اساس آن مطالعات را پیگیری و به انجام رسانیدند و اسناد آن را تحت عنوان اسناد توسعه و آمایش ارایه کردند. صرف نظر از حجم مطالعات انجام شده در هر استان و کمیت و کیفیت آنها که نیازمند آسیب شناسی از جنبه حجم و تنوع و جزییات داده‌ها و اطلاعات بکار گرفته شده، مقیاس‌ها، روش‌ها، مدل‌ها و ... دارد، بنظر می‌رسد انجام مطالعات مهمی در چنین سطحی در وحله اول نیازمند ظرفیت سازی نیروی کارشناسی کارآمد، با تجربه و آشنا با مبانی و مفاهیم آمایش سرزمین از یک سو و از سوی دیگر آشنا با بخش‌ها و دستگاه‌های اجرایی در سطح مناطق دارد که در نهایت لازم بود گزارش‌ها را تایید می‌کردند. به منظور جلوگیری از کاستی‌های گذشته مطالعات آمایش سرزمین، خصوصا در زمان بازبینی یا به روز کردن مطالعات آمایش سرزمین، آسیب شناسی و واکاوی دقیق و مستند مطالعات انجام شده چه از جنبه روش شناسی مطالعات، یا از جنبه محتوایی و انطباق آن با مفاهیم و مبانی آمایش سرزمین و چه از نظر ضرورت ظرفیت‌سازی‌های نیروهای کارشناسی و آماده‌سازی دستگاه‌ها برای انجام مطالعات آمایش سرزمین نیاز است. نتایج اینگونه مطالعات، کاربردی و منطبق بر توسعه پایدار در سطح مناطق است. گزارش و شرح زیرساخت‌ها، فعالیت‌ها، و دستاوردها ارایه یک چارچوب مستند برای برطرف کردن کاستی‌های مطالعات آمایش سرزمین انجام شده از طریق انطباق آنها با سند ملی آمایش سرزمین و ارایه چارچوبی بر ای مطالعات آینده یعنی مطالعات بازبینی و به هنگام‌سازی آمایش سرزمین انجام می‌گیرد. با توجه به پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دكتری انجام شده متعدد در این زمینه در دانشگاه صنعتی اصفهان، امكان اجرای طرح‌های ملی و منطقه‌ای در این زمینه وجود دارد. تصاویر و محتوای گرافیکی مرتبط:
